: Απεικάσματα σκέψης: Ιανουαρίου 2012
Yπάρχει μια πικρή αλήθεια στη ζωή, που ανακάλυψα ταξιδεύοντας ανατολικά και δυτικά.

Οι μόνοι που πραγματικά πληγώνουμε είναι αυτοί που αγαπάμε περισσότερο. Κολακεύουμε όσους γνωρίζουμε ελάχιστα. Ευχαριστούμε τον περαστικό επισκέπτη. Ενώ χτυπάμε απερίσκεπτα όσους μας αγαπούν περισσότερο. 

Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012

ΑΠΟΦΘΕΓΜΑΤΑ ΤΟΥ PAULO COELHO


Η αληθινή αγάπη δε συνίσταται στο να προσπαθούμε να διορθώσουμε τους άλλους, αλλά στο να αισθανόμαστε χαρά που τα πράγματα είναι καλύτερα απ' ότι περιμέναμε.
ΑΔΗΜΟΣΙΕΥΤΟ ΑΠΟΦΘΕΓΜΑ ΤΟΥ PAULO COELHO

Ο κάθε άνθρωπος πάνω στη γη έχει ένα θησαυρό που τον περιμένει.
Όταν έχουμε τους μεγάλους θησαυρούς μπροστά μας δεν το παίρνουμε είδηση.
Ο ΑΛΧΗΜΙΣΤΗΣ

Όταν κάποιος βαδίζει σταθερά στον προορισμό του, πολλές φορές αναγκάζεται να βγαίνει λίγο από την πορεία του.
ΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΒΟΥΝΟ

Οτιδήποτε κάνει ο άνθρωπος μπορεί να τον φέρει πιο κοντά στην Υπέρτατη Σοφία, αρκεί να το κάνει με αγάπη στην καρδιά.
ΜΠΡΕΝΤΑ

Μόνο οι δειλοί κρύβονται πίσω απ' τη σιωπή.
Όποιος αγαπάει περιμένοντας ανταμοιβή χάνει τον καιρό του.
Ο ΔΙΑΒΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΔΕΣΠΟΙΝΙΔΑ ΠΡΙΜ

Είναι ανώφελο να μιλάς γι αγάπη, γιατί η αγάπη έχει τη δική της γλώσσα και μιλάει από μόνη της.
ΣΤΙΣ ΟΧΘΕΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΠΙΕΔΡΑ ΚΑΘΙΣΑ ΚΙ ΕΚΛΑΨΑ

Η αναζήτηση της ευτυχίας είναι προσωπική και δεν υπάρχει πρότυπο για να το μεταφέρεις στους άλλους.
Μια απειλή δεν μπορεί να προκαλέσει τίποτα αν δεν γίνει αποδεκτή.
Ο δρόμος του προσκυνήματος είναι ο δρόμος των κοινών ανθρώπων.
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΑΓΟΥ

Ο Θεός κρίνει το δέντρο από τους καρπούς, όχι από τις ρίζες.
ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός και ο καθένας θα φτάσει στο Θεό μέσα από το δικό του μονοπάτι.
ΑΠΟ ΑΡΘΡΟ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: ΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ, ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ

Οι σημαντικότερες εμπειρίες του ανθρώπου είναι αυτές που τον φέρνουν στα άκρα. Μόνο έτσι μαθαίνουμε, γιατί αυτό απαιτεί όλο μας το θάρρος.
ΕΝΤΕΚΑ ΛΕΠΤΑ

Η αγάπη δε θέτει πολλά ερωτήματα, γιατί αν αρχίσουμε να σκεφτόμαστε, αρχίζουμε και να φοβόμαστε.
Ίσως είναι ο φόβος να σε περιφρονήσουν, να μη γίνεις αποδεκτός, ο φόβος μήπως σπάσει η μαγεία.
Μπορεί να φαίνεται γελοίο, αλλά έτσι είναι. Γι αυτό δεν κάνουμε ερωτήσεις αλλά ενεργούμε.
ΣΤΙΣ ΟΧΘΕΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΠΙΕΔΡΑ ΚΑΘΙΣΑ ΚΙ ΕΚΛΑΨΑ

Το να διδάσκεις είναι να δείχνεις αυτό που είναι δυνατό.
Το να μαθαίνεις είναι να το κάνεις δυνατό για τον εαυτό σου.
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΑΓΟΥ

Η ζωή πάντα περιμένει τις κρίσιμες καταστάσεις για να δείξει τη λαμπερή της πλευρά.
ΕΝΤΕΚΑ ΛΕΠΤΑ

Καμιά μέρα δεν είναι όμοια με την άλλη. Κάθε πρωί έχει το ξεχωριστό του θαύμα, τη μαγική στιγμή του, όπου οι γέρικοι κόσμοι καταρρέουν και ξεπροβάλλουν καινούριοι αστερισμοί!
ΣΤΙΣ ΟΧΘΕΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΠΙΕΔΡΑ ΚΑΘΙΣΑ ΚΑΙ ΕΚΛΑΨΑ.

Είμαστε υπεύθυνοι για το σύμπαν επειδή είμαστε το σύμπαν.
ΜΠΡΙΝΤΑ

Το δεύτερο σύμπτωμα του θανάτου μας είναι οι βεβαιότητές μας.
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΑΓΟΥ

Να είσαι σαν την πηγή που ξεχειλίζει και όχι σαν τη γούρνα που έχει πάντα το ίδιο νερό.
Η ΒΕΡΟΝΙΚΑ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ

Δεν πρέπει να ξεχνάς πως και η επίθεση και η φυγή αποτελούν μέρος της μάχης. Αυτό που δε βοηθάει είναι το να στέκεις παραλυμένος από το φόβο.
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΑΓΟΥ

Η ευλογία που δεν είναι καλοδεχούμενη μετατρέπεται σε κατάρα.
Ο ΑΛΧΗΜΙΣΤΗΣ

Ένας εχθρός αντιπροσωπεύει πάντα την αδύναμη πλευρά μας, που μπορεί να είναι ο φόβος του φυσικού πόνου αλλά και η πρόωρη αίσθηση της νίκης ή η επιθυμία να εγκαταλείψουμε τη μάχη, λέγοντας πως δεν αξίζει τον κόπο.
ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΑΓΟΥ

Θάρρος. Ξεκινώντας το ταξίδι με αυτή τη λέξη και συνεχίζοντας με πίστη στο Θεό, θα φτάσεις εκεί όπου έχεις ανάγκη να φτάσεις.
ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

Για να βαδίσεις στο μονοπάτι της σοφίας πρέπει να μη φοβάσαι να κάνεις λάθη.
ΜΠΡΙΝΤΑ

Όσοι ποτέ δεν διακινδύνευσαν τίποτα είναι άσοι στο να διακρίνουν την ήττα των άλλων.
ΕΝΤΕΚΑ ΛΕΠΤΑ

Ο πολεμιστής του φωτός επιμένει στη θέληση του, αλλά ξέρει να περιμένει την καλύτερη στιγμή.
ΤΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΙΣΤΗ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012

Δοκιμές αυτογνωσίας, Νο1


Ζούμε καθημερινά- άλλος λίγο,άλλος πολύ- τον δικό μας θάνατο.
Χωμένοι στην αγκαλιά της αυτοβύθισης μας, αναζητούμε λύσεις σε αιώνια ερωτήματα.
Συνεχώς ρωτώ "Γιατί;" "Γιατί ετούτο..." "Γιατί το άλλο..."
Γιατί να θέλουμε άλλο;
Γιατί να αναζητούμε κι άλλο;
Γιατί να έχουμε ανάγκη τον άλλο;
Γιατί; 
Γιατί;
Γιατί;...
Έχω τα πάντα και δεν έχω τίποτα. Τα πάντα στη σκέψη των πολλών. Το τίποτα στη σκέψη μου.
Νιώθω κάποιες στιγμές αυτάρκης, μα είναι πολύ λίγες. Ώρες στο δωμάτιο της αυτοαπομόνωσης μου ψάχνω απάγκια, μα σκοντάφτω σε ύφαλους. Και καθώς σκοντάφτω, πέφτω. Καμία πρωτοτυπία ως εδώ. 
Συνειρμός τώρα...Είχα μια φίλη που πάντα γελούσε δυνατά,εκκωφαντικά,αβάσταχτα, όταν έπεφταν οι άλλοι. Εξοργιζόμουν κάθε, μα κάθε φορά! Δε μπορούσα να το συνηθίσω το γέλιο της. Το έβρισκα αήθες. Πως μπορείς να γελάς στην πτώση του άλλου; Μα εκείνος πονά! Εξεφτελίζεται! Πως μπορείς να γελάς; ΠΩΣ; Ήμαρτον.... 
Εγώ ανατρίχιαζα κάθε φορά με το γέλιο της...Πλησίαζα να βοηθήσω και τα χέρια μου έχαναν τον προσανατολισμό τους...έτρεμα! Ακόμα γελούσε... 
Εξαιρετικά ευαίσθητη θα με πείτε... Ξέρω... το ακούω συχνά. Πείτε με και εξαιρετικά αλλοπρόσαλλη. Δε με νοιάζει. 
Προσωπικά θα με πω εξαιρετικά εγωίστρια , γιατί ακόμα και τούτη τη στιγμή της αυτοαπομόνωσης μου ,πάλι για τον εαυτό μου κατέληξα να μιλάω. Το κάνω κι αυτό συχνά. Όχι στην καθημερινότητα μου, στη ζωή μου. Κυρίως όταν δε ζω. Να ...τώρα δηλαδή. Τώρα που γράφω. Κάθε φορά που γράφω. 
Θέλω να το αλλάξω αυτό. Διδάσκω ξέρετε την ποίηση. Στους μαθητές μου μιλώ για την στρατευμένη ποίηση και δηλώνω το θαυμασμό μου για τους στίχους με κοινωνικά μηνύματα. Ανέκαθεν ωχριούσαν στα μάτια μου ( αν είναι δυνατόν...πόσο εγωιστικό κι αυτό) ποιητές, όπως η Πολυδούρη που εξυμνούν τον έρωτα και τα προσωπικά τους πάθη. Και θυμάμαι τώρα την αγαπημένη μητέρα που πάντα μου έλεγε " ό,τι κοροιδεύουμε, το λουζόμαστε τελικά.." Πόσο δίκιο έχεις μάνα... Τέλος συνειρμού.
Και συνεχίζω...Καθώς σκοντάφτω, πέφτω. Προσπαθώ να σηκωθώ τρεκλίζοντας και στο μυαλό μου έρχονται εικόνες νηπίου που μαθαίνει τα πρώτα του βήματα. Έτσι νιώθω... Ένα νήπιο που ερευνά τον κόσμο μπουσουλώντας και κάπου κάπου προσπαθεί να σταθεί στα πόδια του. Ενδοβάλλω όμως...προβάλλω στον εσωτερικό μου κόσμο και οικειοποιούμαι όσα αγγίζω και όσα με αγγίζουν. Μα τα νήπια δε νοιάζονται για τα εσωτερικά. Μόνο για τα εξωτερικά... Άρα και νήπιο δεν είμαι.... Μα τι είμαι τότε; Κι αυτό ένα ακόμα ψέμα; Μεγάλωσα; Μα πως; Δεν το κατάλαβα...
Ωραία! Αποφασίζω! (Πόσο πρωτότυπο αυτό για μένα...) Σηκώνομαι! Ορθώνω το ανάστημα μου και αποφασίζω. Προχωρώ. Στέκομαι. Κοιτάζω στον καθρέφτη. Μα ...ναι... μεγάλωσα. Πως δεν το κατάλαβα; Κι αν μεγάλωσα, γιατί δε μπορώ να σταθώ όρθια; Ααα...νάτο πάλι το "γιατί"! Αναρωτιέμαι! Είμαι μοναδική; Ή και οι άλλοι τρεκλίζουν; Όταν προχωρώ στο δρόμο τους βλέπω να προχωρούν... μα τι λέω...στο δρόμο κι εγώ προχωρώ. Έτσι φαίνομαι...να προχωρώ. Άρα και αυτό δεν είναι απόδειξη της μοναδικότητας μου. Όλοι φαινόμαστε να προχωρούμε. Λίγοι προχωρούν. 
Κάποτε αναρωτιόμουν: "Υπάρχουν ολόκληροι άνθρωποι;" 
Τώρα αναρωτιέμαι: "Υπάρχουν ειλικρινείς άνθρωποι;" Να φαίνονται και να είναι δηλαδή ταυτόχρονα; 
Εγώ δηλώνω ανειλικρίνεια. 
Φαίνομαι όρθια. Είμαι πεσμένη. 
Φαίνομαι χαρούμενη. Είμαι θλιμμένη.
Φαίνομαι ορθολογίστρια. Είμαι ονειροπαρμένη.
Φαίνομαι εσύ. Είμαι εγώ. 
        
Δια του λόγου το αληθές (ή το ασφαλές, ορθότερα)  και για να μην απορείτε...
Η φίλη που λέγαμε; Τελικά, δεν ήταν φίλη...
-mips-

Παρασκευή 6 Ιανουαρίου 2012

Και ο Θεός έπλασε τη μητέρα


Ο Θεός κάλεσε τον πιο αγαπημένο Του άγγελο και του παρουσίασε ένα πρότυπο μητέρας. Στον άγγελο δεν άρεσε αυτό που είδε.
- Εργαστήκατε πολύ, Κύριε, δεν ξέρετε πλέον τι κάνετε, είπε ο άγγελος. Κοιτάξτε! Φιλί ειδικό, που θεραπεύει όλες τις αρρώστιες, έξι ζευγάρια χέρια για να μαγειρεύει, να πλένει, να σιδερώνει, να φροντίζει, να ελέγχει, να καθαρίζει. Δε θα δουλέψει!
- Το πρόβλημα δε είναι τα χέρια, αντέτεινε ο Θεός. Είναι τα τρία ζευγάρια μάτια που χρειάστηκε να βάλω: ένα για να βλέπει το παιδί της πίσω από κλειστές πόρτες και να το προστατεύει από ανοιχτά παράθυρα, ένα άλλο για να το κοιτάζει με αυστηρότητα όταν πρέπει να του μάθει κάτι ουσιώδες και το τρίτο για να του δείχνει διαρκώς τρυφερότητα και αγάπη, όση δουλειά κι αν έχει εκείνη!
Ο άγγελος εξέτασε το πρότυπο της μητέρας πιο προσεκτικά.
- Κι αυτό τι είναι;
- Ένας μηχανισμός αυτοθεραπείας. Δε θα έχει χρόνο να αρρωσταίνει, θα πρέπει να ασχολείται με το σύζυγό της, με τα παιδιά, με το σπίτι.
- Νομίζω ότι πρέπει να ξεκουραστείτε λίγο, Κύριε, είπε ο άγγελος. Και να επιστρέψετε στο κλασικό πρότυπο με τα δύο χέρια, τα δύο μάτια, κλπ.
Ο Θεός συμφώνησε με τον άγγελο. Αφού ξεκουράστηκε, μεταμόρφωσε τη μητέρα σε κανονική γυναίκα. Εξομολογήθηκε όμως στον άγγελο:
- Χρειάστηκε να της δώσω μια τόσο δυνατή θέληση, ώστε να νομίζει ότι θα έχει έξι χέρια, τρία ζευγάρια μάτια και ικανότητα αυτοθεραπείας. Αλλιώς δε θα καταφέρει να εκπληρώσει το καθήκον της.
Ο άγγελος την εξέτασε από κοντά. Κατά τη γνώμη του, αυτή τη φορά ο Θεός είχε επιτύχει. Ξαφνικά όμως πρόσεξε ένα λάθος:
- Αδειάζει. Αναρωτιέμαι, Κύριε, μήπως βάλατε ξανά υπερβολικά πολλά πράγματα σ' αυτό το πρότυπο μητέρας.
- Δεν αδειάζει. Αυτό ονομάζεται δάκρυ.
- Και σε τι χρησιμεύει;
- Για να δείχνει χαρά, λύπη, απογοήτευση, πόνο, θυμό, ενθουσιασμό.
- Κύριε, είστε μεγαλοφυΐα! Αναφώνησε ο άγγελος. Ακριβώς αυτό ήταν που έλειπε για να συμπληρωθεί το πρότυπο.
Ο Θεός πρόσθεσε με ύφος μελαγχολικό:
- Δεν το έβαλα εγώ. Όταν συναρμολόγησα όλα τα μέρη, το δάκρυ εμφανίστηκε από μόνο του.
Ο άγγελος συγχάρηκε πάλι τον Παντοδύναμο κι έτσι δημιουργήθηκαν οι μητέρες.
Paulo Coelho

Κυριακή 1 Ιανουαρίου 2012

Το πηγάδι

Πηγάδι απύθμενο ο νους μου σήμερα...
Χάος κι έρεβος πλημμυρισμένη, ενορχηστρώνω την κοφτή ανάσα μου με στίχους 
μπας και την καλοπιάσω, μα δεν υπακούει...


Χθες βράδυ ονειρεύτηκα
ένα βαθύ πηγάδι
μα ο κουβάς που ρίξαμε
χάθηκε στο σκοτάδι.

Ψηλά επάνω στέκονταν
γεμάτη η σελήνη
μα ο παφλασμός δεν τάραξε
την νεκρική γαλήνη.

Το πρόσωπό σου κράτησα
κι είδα τα δυο σου μάτια
γεμάτα δροσερό νερό
κρυστάλλινα κανάτια.

Σφίξε με αγάπη μου θά 'ναι φρικτό
το στέρεμα της κρήνης
ακόμα παίζουμε κρυφτό
στον κήπο στην καρδιά της μνήμης.

Κρύψε με μες στα χέρια σου
πες μου να μην φοβάμαι
θα σ' αγαπώ παντοτινά
πάντα δικός σου θά 'μαι.


Ανοίγω ένα βιβλίο σύντροφο. Σκορπίζω σε λέξεις άφατες. Περνούν μπροστά μου οι σειρές
χάσκουν  οι σελίδες άδειες. Δεν τις προσέχω....
" Ένα κορίτσι πέφτει σ'ένα πηγάδι. Ένα αγόρι περνά από εκεί, το βλέπει, πηδάει μες στο πηγάδι και σώζει το κορίτσι. Αυτό τον ευχαριστεί και τον ρωτά: Γιατί το έκανες αυτό; Το αγόρι λέει:Γιατί η ζωή μου δε θα'χε καμιά αξία αν σ'έβλεπα να πεθαίνεις. Γιατί δεν υπάρχει καμιά διαφορά ανάμεσα σε σένα και μένα. Γιατί κάθε φορά που πεθαίνει ένας από μας, πεθαίνουμε όλοι από λίγο "

Από το βιβλίο " Εκεί που ο Θεός έρχεται μόνο για να κλάψει" της Siba Shakib


Καλή διασκέδαση κι απόψε εαυτέ μου....
-mips-

Ευτυχισμένο το 2012






































Καλή Χρονιά


Πρωτοχρονιά

Η Πρωτοχρονιά γιορτάζεται σ’ όλο τον κόσμο με μεγαλοπρέπεια, λαμπρότητα και με διάφορες εκδηλώσεις. Κατά την ημέρα αυτή γίνεται ανταλλαγή επισκέψεων και δώρων και επικρατούν διάφορα έθιμα, όπως της βασιλόπιτας κ.ά., τα οποία μας κληροδότησαν οι Βυζαντινοί πρόγονοί μας, γιατί, σύμφωνα με τις πληροφορίες των αρχαίων συγγραφέων, ούτε οι Έλληνες ούτε οι Ρωμαίοι γιόρταζαν την πρώτη μέρα του χρόνου. Οι δύο αυτοί λαοί που εκπροσωπούν τον αρχαίο κόσμο, συνήθιζαν να γιορτάζουν την πρώτη ημέρα κάθε μηνός. Οι περισσότερες μάλιστα ελληνικές πόλεις δε συμφωνούσαν ούτε ως προς την αρχή του χρόνου. Το ίδιο συνέβαινε και ανάμεσα στους ανατολικούς λαούς.

Η 1η Ιανουαρίου σαν αρχή του χρόνου επικράτησε να γιορτάζεται στη Ρώμη από το 48 π.Χ., την εποχή δηλαδή του Καίσαρα, και πήρε πολλά στοιχεία από τη ρωμαϊκή γιορτή Σατουρνάλια. Από τότε την 1ηΙανουαρίου δέχτηκαν σαν Πρωτοχρονιά όλοι οι λατινογενείς λαοί, καθώς και όλοι οι ρωμαιοκρατούμενοι λαοί.

Η Ορθόδοξη όμως Εκκλησία, της εποχής κυρίως του Μεγάλου Κωνσταντίνου, επειδή ήθελε να χωρίσει τους Χριστιανούς από τους ειδωλολάτρες, απαγόρευε στους χριστιανούς να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά όπως εκείνοι. Τα αποτελέσματα όμως της απαγόρευσης αυτής ήταν πολύ μικρά. Απαλείφτηκαν μόνο τα στοιχεία εκείνα που έρχονταν σε τέλεια αντίθεση προς τη χριστιανική ηθική.

Η Πρωτοχρονιά λοιπόν, όπως αυτή διαμορφώθηκε κάτω από την επίδραση της Εκκλησίας και τη σύνδεσή της με τη γιορτή του Αγίου Βασιλείου, διαιωνίστηκε μέχρι σήμερα σαν λαϊκή γιορτή. Τα σημαντικότερα έθιμα αυτής είναι τα ακόλουθα:

· Η διανομή στα παιδιά δώρων, τα οποία οι νοικοκυρές παρασκευάζουν στα σπίτια. Αυτά κυρίως είναι γλυκίσματα, όπως κουραμπιέδες, μελομακάρονα κ.ά.

· Συντροφιές μικρών παιδιών από την παραμονή ψάλλουν τα κάλαντα στα σπίτια και στα μαγαζιά και μαζεύουν φιλοδωρήματα.

· Τα μεσάνυχτα της παραμονής, λίγα δευτερόλεπτα πριν από τις 12, σβήνουν τα φώτα και οι οικογένειες γύρω από το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι ψάλλουν ύμνους, ανταλλάσσουν φιλιά και κόβουν την πατροπαράδοτη βασιλόπιτα. Εκείνος μάλιστα που βρίσκει στο κομμάτι του το νόμισμα, που είναι κρυμμένο μέσα σ’ αυτήν, θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς.

· Πολλοί καλούν έναν που να έχει «καλό ποδαρικό» το πρωί της Πρωτοχρονιάς.

· Επίσης δε δίνουν τίποτα έξω από το σπίτι, δε ρίχνουν νερό έξω από αυτό και δεν αναφέρουν ονόματα επιβλαβών ζώων, εντόμων κ.λπ.

(Από την εγκυκλοπαίδεια 2002)

Ο Αι Βασίλης

Την ημέρα του αγίου Βασιλείου(πρωτοχρονιά) έχουμε την προσμονή ενός ταπεινού και καλού Έλληνα αγίου με τα μαύρα γένια και το σκούρο φτωχό ράσο, που έρχεται από την Καισάρεια της Καππαδοκίας (Μικρά Ασία) να ευλογήσει τα σπιτικά μας καινα πάρει το δικό του κομμάτι από τη βασιλόπιτα (βγάζομε ένα του Χριστού,ένα της Παναγίας, ένα του αγίου Βασιλείου, ένα του φτωχού, ένα του σπιτιού, και μετά τα δικά μας –αν πέσει το φλουρί του Χριστού, της Παναγίας ή του αγίου Βασιλείου, το δίνουμε στην εκκλησία).

Αυτός είναι ο άγιος Βασίλειος, ο φιλάνθρωπος επίσκοπος του 4ουαιώνα μ.Χ., ο άνθρωπος των γραμμάτων ο ταπεινός και θαυματουργός (ένας από τους Τρεις Ιεράρχες), και όχι ο πονηρούλης Santa Claus που εισήχθη από την Αμερική για να διαφημίσει αναψυκτικά και την πραμάτεια των εμπόρων. Καλός είναι κι αυτός (με την άσπρη γενειάδα και το βαθύ γέλιο και την ταλαιπωρία του –λόγω κοιλίτσας– να χωρέσει από τις καμινάδες) αλλά ο δικός μας, ο ρωμιός άγιος, είναι πιο άγιος, πιοβαθύς (σε νόημα), λιγότερο διαφημιστικός αλλά όχι λιγότερο αξιαγάπητος.

Για την ιστορία αναφέρουμε ότι ο Santa Claus, ο ευρωπαϊκός «Πατέρας των Χριστουγέννων», αντιστοιχεί στον άγιο Νικόλαο και για όλες τις χώρες (εκτός από την Ελλάδα) επισκέπτεται τα σπίτια τα Χριστούγεννα. Εμείς τον δεχόμαστε την πρωτοχρονιά, γιατί είναι η μέρα της εορτής του αγίου Βασιλείου, που είναι ο δικός μας «Πατέρας των Χριστουγέννων». Η μορφή του Santa Claus που ξέρουμε πλέον όλοι διαμορφώθηκε από τον αμερικανό σκιτσογράφο Τόμας Ναστ το 1862, με βάση παλαιότερες ευρωπαϊκές παραδόσεις, ενώ το κόκκινο χρώμα της στολής του το πήρε εξαιτίας του κόκκινου χρώματος γνωστού αμερικάνικου αναψυκτικού που χρησιμοποίησε τη μορφή του σε διαφημίσεις. Αρχικά ήταν ντυμένος στα χρώματα του ουράνιου τόξου.

(Από το περιοδικό του Ρεθύμνου «Πολιτεία»)

Η βασιλόπιτα

Η πίτα, που φτιάχνουμε την παραμονή της Πρωτοχρονιάς και που κόβεται σε πανηγυρική συγκέντρωση των μελών της οικογένειας ή και άλλων συγγενών και φίλων, έχει τις ρίζες της στα αρχαία ελληνορωμαϊκά έθιμα.

Στα Κρόνια (εορτή του θεού Κ(Χ)ρόνου, που λατρεύονταν στην Ελλάδα) και στα Σατουρνάλια (saturnalia) της Ρώμης, έφτιαχναν γλυκά και πίτες, μέσα στα οποία έβαζαν νομίσματα και σε όποιον τύχαινε το κομμάτι, ήταν ο τυχερός της παρέας...

Η ορθόδοξη παράδοση συνέδεσε το έθιμο με τη Βασιλόπιτα. Και η ιστορία της έχει ως εξής. Ο Μ. Βασίλειος, για να προστατεύσει την περιφέρειά του, την Καισάρεια της Καππαδοκίας, από επιδρομή αλλοφύλων, έκανε έρανο και μάζεψε χρυσά νομίσματα και άλλα τιμαλφή, για να τα δώσει στους εχθρούς, ώστε να τους δελεάσει, για να μην λεηλατήσουν την περιοχή του. Ο εχθρός, όμως, τελικά, δεν κατόρθωσε να εισβάλει στην Καισάρεια και τα τιμαλφή έμειναν. Τότε, ο Μ. Βασίλειος είπε να φτιάξουν μικρές πίττες - ψωμάκια, μέσα στις οποίες έβαζαν και ένα χρυσό νόμισμα, ή κάτι άλλο από όλα τα πολύτιμα πράγματα που είχαν μαζευτεί. Οι πίτες αυτές μοιράστηκαν σε όλους και ο καθένας κράταγε ό,τι του τύχαινε. Πάρα πολλά έτυχαν και στα παιδιά...

(Από το βιβλίο «Ήθη, έθιμα και… άλλα» του Τιμόθεου Κ. Κιλίφη)

Οι μωμόγεροι, έθιμο της Βόρειας Ελλάδας

Η λαϊκή φαντασία οργιάζει στην κυριολεξία σχετικά με τους Καλικάντζαρους, που βρίσκουν την ευκαιρία να αλωνίσουν τον κόσμο από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα, τότε δηλαδή που τα νερά είναι «αβάφτιστα». Η όψη τους τρομακτική, οι σκανδαλιές τους απερίγραπτες και ο μεγάλος φόβος τους η φωτιά.

Στις περιοχές της Μακεδονίας, Θράκης και Θεσσαλίας εμφανίζεται το έθιμο των μεταμφιέσεων, που φαίνεται πως έχει σχέση με τους καλικάντζαρους. Οι μεταμφιεσμένοι, που λέγονται Μωμόγεροι, Ρογκάτσια ή Ρογκατσάρια, φοράνε τομάρια ζώων (λύκων, τράγων κλπ) ή ντύνονται με στολές ανθρώπων οπλισμένων με σπαθιά. Γυρίζουν στο χωριό τους ή στα γειτονικά χωριά, τραγουδούν και μαζεύουν δώρα. Άμα συναντηθούν δυο παρέες, κάνουν ψευτοπόλεμο μεταξύ τους, ώσπου η μία ομάδα να νικήσει και η άλλη να δηλώσει υποταγή.

(Από το ηλεκτρονικό περιοδικό «Παπάκι»)

Τα Ραγκουτσάρια (Καστοριά)

Μέσ’ την καρδιά του χειμώνα και κατά τη διάρκεια των τελευταίων ωρών του δωδεκαήμερου, η πόλη της Καστοριάς παραδίνεται σ’ ένα μοναδικό τριήμερο γλέντι χαράς και ξεφαντώματος, που γεννιέται αυθόρμητα μέσα στις αμέτρητες παρέες των μικρών και μεγάλων που παίρνουν μέρος.

Στις 6, 7 και 8 Ιανουαρίου, οι δρόμοι και τα σοκάκια της πόλης σφύζουν από τις συντροφιές των ραγκουτσάρηδων (μεταμφιεσμένων), που χαίρονται, γλεντούν και χορεύουν στο ρυθμό της ξεγνοιασιάς, σκορπώντας ολόγυρα χαρά και κέφι.

Όλοι οι κάτοικοι της πόλης παραδίνονται σ’ ένα ξεχωριστό Διονυσιακό ξεφάντωμα, με τη συνοδεία των λαϊκών οργάνων που παιανίζουν όλα τα παραδοσιακά μουσικά ακούσματα της περιοχής. Πρόκειται για πανάρχαιες συνήθειες, η προέλευση των οποίων χάνεται μέσα στο χρόνο.

Παρά τις δυσκολίες που συνάντησαν σε μια μακροχρόνια διαδρομή, πολλά από τα στοιχεία αυτών των λατρευτικών εκδηλώσεων, που είναι γνωστές από τα ελληνορωμαϊκά χρόνια, κατάφεραν να διατηρηθούν και να φτάσουν μέσω του Βυζαντίου και της Τουρκοκρατίας έως τις μέρες μας.

(Από την ιστοσελίδα του δήμου Καστοριάς)

Τσιτσί (Τυχερό Έβρου)

Τα "τσιτσί" συνδέονται με τον ερχομό των καλικάντζαρων στον επάνω κόσμο και παρομοιάζονται με πολύ μεγάλες γάτες, οι οποίες εμφανίζονται το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων και προκαλούν ζημιές σε όσα σπίτια δεν προσφέρουν λεφτά, όταν χτυπούν στους τοίχους τους. Ανήμερα τα Χριστούγεννα χτυπούν οι καμπάνες σημαίνοντας το τέλος της κυριαρχίας αυτών των πλασμάτων, ενώ τα παιδιά του χωριού περιφέρονται με το τσατάλ, βέργα με διχάλα στο ένα άκρο της, και ένα ταψί στο οποίο συγκεντρώνουν τα κεράσματα και τραγουδούν "Τσιτσί κολουντρί χάπε ντέρε σε ιγκούδιν" (δηλαδή: Τσιτσί κολουντρί ανοίξτε την πόρτα, γιατί ξημέρωσε). Στο παρελθόν, εκείνοι που δεν άνοιγαν την πόρτα τους τιμωρούνταν παραδειγματικά με τη μεταφορά κάποιου αντικειμένου από την αυλή τους στο δρόμο ή στην πλατεία του χωριού. Σήμερα η σκανταλιά έχει μεγαλύτερη σημασία από αυτό καθαυτό το κέρασμα.

(Από την ιστοσελίδα www.in.gr Αγροτουρισμός)

Τα καρκατζόλια στα χωριά της Έξω Μάνης

«Τις λιγοστές ώρες που μέναμε το βράδυ στο μαγερειό, κοντά στην αναμμένη φωτογονία, πνιγμένοι στον καπνό, ακούγαμε τις κυράδες μας, να μας λένε για τα καρκατζόλια (καλλικαντζάρους), που ήταν λέει κάτι μαγαρισμένα δαιμονικά. Όλο το χρόνο ζούσαν κάτω από τη Γη και προσπαθούσαν να κόψουν το τεράστιο δέντρο που την κράταγε με όλες τις πολιτείες και τα Χωριά της. Ήθελαν να την δουν να γκρεμίζεται στο χάος και να γελάνε. Παραμονές όμως Χριστουγέννων άφηναν το κόψιμο του δέντρου και ανέβαιναν πάνω στη Γη, για να πειράξουν τους ανθρώπους, γιορτές μέρες που έρχονταν, μαγαρίζοντας τα φαγητά και τα γλυκά τους. Έμεναν μέχρι την Πρωτάγιαση, που αγιάζονταν τα νερά. Τότε έλεγαν γεμάτα τρόμο: "Φύγετε να φύγουμε, γιατί έρχετ' ο τουρλόπαπας με την αγιαστούρα του και με τη βρεχτούρα του", και έφευγαν. Στο μεταξύ το μισοκομμένο δέντρο είχε θρέψει, και οι κουτούτσικοι καλλικάντζαροι πολέμαγαν πάλι από την αρχή και πάλι το άφηναν μισοκομμένο τα ερχόμενα Χριστούγεννα. Έτσι η γη έμενε και θα μένει στη θέση της.»

(Από το περιοδικό «Μάνη, χθες, σήμερα, αύριο»)

Τα Τσιλικρωτά (Δυτική Μάνη)

Και στη Μάνη ακούγονται δοξασίες για τα δαιμονικά και άλλα υπερφυσικά όντα, που βγαίνουν τα δωδεκαήμερα από του Χριστού ως τα Φώτα. Πρόκειται για τους Καλικάντζαρους. Πολλοί λαογράφοι υποστηρίζουν πως είναι οι Καλικάντζαροι απόγονοι του τραγοπόδη θεού Πάνα ή των Σατύρων, που πηδήσανε από την μυθολογία στη χριστιανική ζωή. Ο πατέρας της Ελληνικής Λαογραφίας Νικ. Γ. Πολίτης στις «Παραδόσεις» του αναφέρεται σε Λυκοκατζαραίους, Σκαλικαντζέρια, Καρκαντζέλια, Κωλοβελώνηδες, Πλανηταρούδια, Κάηδες, Παγανά. Στην περιοχή της Αντρούβιτσας (Δ. Μάνη) ονομάζουν τους Καλικάντζαρους Τσιλικρωτά. Ο Πασαγιάννης στο ομώνυμο χριστουγεννιάτικο διήγημά του αναφέρεται με ένα χαριτωμένο τρόπο σε θρύλους για τα ξωτικά αυτά.

Τους Καλικάντζαρους που μπαίνουν στα σπίτια από τις καπνοδόχους, γιατί τους προσελκύει η μυρωδιά του λαδιού από τις τηγανίδες, ο λαός τους έχει πλάσει ψηλούς, μαυριδερούς, ισχνούς, άσχημους με κόκκινα άγρια μάτια και τριχωτό όλο το σώμα.

Θεωρούνται «μαγαρισμένοι» και σιχαμεροί, κάνουν ζημιές όπως: σβήνουν τη φωτιά, μαγαρίζουν τα εδέσματα, παρενοχλούν τους ανθρώπους, κυρίως τα παιδιά και τις γριές και χοροπηδάνε στους δρόμους. Τρώνε βατράχους, χελώνες, φίδια, σκουλήκια κ.ά. Οι άνθρωποι προσπαθούν να εξολοθρεύσουν τις βλαπτικές τους ενέργειες με εξορκισμούς ή προσφορά γλυκισμάτων, τηγανίδων κ.τ.λ. Ο μεγάλος τους φόβος είναι ο αγιασμός.

Στη Μάνη ακούγονται και στην εποχή μας κάποια λαϊκά στιχουργήματα για τους Καλικάντζαρους:

Αρορίτες είμαστε,
αραρά γυρεύουμε
τηγανίδες θέλομε
τα παιδιά τα παίρνουμε
ή το (γ)κούρο ή τη (γ)κότα
ή θα σπάσαμε τη (μ)πόρτα.

Φοβούνται τον αγιασμό, γιατί, όποιος βραχεί με αγιασμένο νερό, αφανίζεται. Όταν βλέπουν τον παπά που αγιάζει, τρέχουν φωνάζοντας:

Φεύγετε να φεύγουμε
τι έφτασε ο σκυλόπαπας
με την αγιαστούρα του

(Από το περιοδικό «Αδούλωτη Μάνη»)

Τα καρακατζόλια (Κρήτη)
Η κρητική άποψη για τα καρακατζόλια είναι ότι τα παιδιά που γεννιούνται την ημέρα τω Χριστουγέννω (άρα έχουνε συλληφθεί την ημέρα του Ευαγγελισμού, που καλό είναι, από σεβασμό στην Παναγία, να αποφεύγει κανείς την ερωτική πράξη) μεταμορφώνονται σε καρακατζόληδες κάθε χρόνο την παραμονή των Χριστουγέννων και, την ημέρα τ’ Αγιασμού (όπου ο καθαγιασμός της φύσης διώχνει όλα τα κακά –αρχαία δοξασία κι αυτό), ξαναγίνονται άνθρωποι –αυτό συνεχίζεται κι όταν μεγαλώνουν.

(Από το περιοδικό του Ρεθύμνου «Πολιτεία»)
dim-rizou.pel.sch.gr